PHP Operatörler
Hepinize merhaba dostlarım :) Önceki yazılarımda crud olsun karar yapıları olsun kullandığımız bazı işlemlere (&& === || vs.) bugün bu yazıda değineceğiz :). Bu işlemler operatörler olarak geçiyor yazının başlığından da anlaşılacağı üzere dostlarım. Karmaşık hiçbir yanı yok, zihninizde zor bir konu olarak canlandırmayın. Sözü daha fazla uzatmadan gelin ufak bir mantıksal tanım ile konuya girişimizi yapalım
Operatör Nedir ?
Dostlarım operatör mantıksal bir tanımlama yapacak olursak program yazarken iki değeri arasında aritmetik işlemler yapma, karşılaştırma veya mantıksal şekilde karşılaştırma yapmamıza yarar. Örneğin 3 ve 8 değerleri arasında aritmetik işlemler için (+ - * /), karşılaştırma işlemleri için (== != <> < >) ve son olarak mantıksal operatörler için (&& || !) ifadesini kullanabiliriz :).
Dostlarım operatörler 6 ana başlığa ayrılır ve bunlar da kendi içersisinde belli maddelere ayrılır. Gelin onları inceleyelim
- Aritmetik Operatörler
- Toplama (+)
- Çıkarma (-)
- Çarpma (*)
- Bölme (/)
- Mod Alma (%)
- Üs Alma (**)
- Atama Operatörleri
- Atama (=)
- Topla ve Ata (+=)
- Çıkar ve Ata (-=)
- Çarp ve Ata (*=)
- Böl ve Ata (/=)
- Mod al ve Ata (%=)
- Artırma ve Azaltma Operatörleri
- 1 Artır (++)
- 1 Azalt (--)
- Karşılaştırma Operatörleri
- Eşitlik (==)
- Eşit Değil (!= veya <>)
- Küçüktür (<)
- Büyüktür (>)
- Küçük Eşit (<=)
- Büyük Eşit (>=)
- Mantıksal Operatörler
- Ve (&&)
- Veya (||)
- Değil (!)
- Birleştirme Operatörü (.)
Dostlarım operatörleri başlıklar ve maddeler şeklinde ayırdık :). Diğer programlama dillerinde de bu vardır. Yalnız birleştirme operatörü olan "." yerine genellikle "+" kullanılır. Sözü daha fazla uzatmadan Aritmetik operatörler ile başlayalım :)
1.1 Toplama Operatörü (+)
Dostlarım bu operatör adından da anlaşılacağı gibi toplama işlemi yapmamıza yarar. Gelin basit bir örnekle inceleyelim
<?php
// 3 ve 9 sayısını toplayalım
$a = 3;
$b = 9;
$sonuc = $a + $b;
echo $sonuc;
// EKRAN ÇIKTISI : 12
?>
1.2 Çıkarma Operatörü (-)
Toplama operatörünün tersi şekilde çalışır dostlarım. Buna da örnek yapalım
<?php
// 10 sayısından 3 sayısını çıkaralım
$s1 = 10;
$s2 = 3;
$sonuc1 = $s1 - $s2;
echo $sonuc1;
// EKRAN ÇIKTISI: 7
/****************************************************/
// bu sefer de 7 sayısından 13 sayısını çıkarmayı deneyelim
$s3 = 7;
$s4 = 13;
$sonuc2 = $s3 - $s4;
echo $sonuc2;
// EKRAN ÇIKTISI: -6
?>
1.3 Çarpma Operatörü (*)
İki değer arasında çarpma işlemi yapmaya yarar. Basit örnekle bunu inceleyelim
<?php
// İKİ POZİTİF DEĞERİ ÇARPALIM İLK OLARAK
$a = 5;
$b = 9;
echo ($a * $b);
// EKRAN ÇIKTISI: 45
/**********************************************/
// BİRİ POZİTİF BİRİ NEGATİF OLSUN
$a = -7;
$b = 5;
echo ($a * $b);
// EKRAN ÇIKTISI: -35
/**********************************************/
// İKİ DEĞER DE NEGATİF OLSUN
$a = -6;
$b = -4;
echo ($a * $b);
// EKRAN ÇIKTISI: 24
?>
1.4 Bölme Operatörü (/)
Bölme işlemi yapmaya yarar dostlarım. Çarpma operatöründe olduğu gibi iki pozitif sayı girince sonuç pozitif, biri pozitif biri negatif ise sonuç negatif, ikisi de negatif ise sonuç pozitif çıkar. Gelin bir örnekle inceleyelim
<?php
// İKİ SAYI DA POZİTİF OLSUN
$a = 100;
$b = 50;
echo ($a / $b);
// EKRAN ÇIKTISI: 2
/**************************************/
// İKİ SAYI DA NEGATİF OLSUN
$a = -20;
$b = -5;
echo ($a / $b);
// EKRAN ÇIKTISI: 4
/**************************************/
// BİRİ POZİTİF BİRİ NEGATİF OLSUN
$a = 50;
$b = -5;
echo ($a / $b);
// EKRAN ÇIKTISI: -10
?>
1.5 Mod Alma Operatörü (%)
Dostlarım mod alma operatörü lise 3. sınıfta karşınıza çıkmıştır. Bu operatör bir sayının diğer bir sayıya bölümünden kalanı verir. Gelin bir örnekle inceleyelim
<?php
// 20 sayısının 7 ile bölümünden kalanına bakalım
$a = 20;
$b = 7;
echo ($a % $b);
// EKRAN ÇIKTISI: 6
?>
1.6 Üs Alma Operatörü (**)
Dostlarım hepimiz öğrencilik hayatımızda üslü sayıları görmüşüzdür :). Bu operatör tam o işlemi yapmaya yarıyor. Taban pozitif ise sonuç hep pozitif, Taban negatif ise üs kısmına bakıyor. Üs tek ise sonuç negatif değilse pozitif çıkıyor :). Gelin bunu da bir örnekle inceleyelim
<?php
// TABAN VE ÜS POZİTİF OLSUN
$a = 15;
$b = 2;
echo ($a ** $b);
// EKRAN ÇIKTISI: 225
/*************************************/
// TABAN NEGATİF ÜS TEK OLSUN
$a = -2;
$b = 3;
echo ($a ** $b);
// EKRAN ÇIKTISI: -8
/*************************************/
// TABAN NEGATİF ÜS ÇİFT OLSUN
$a = -3;
$b = 4;
echo ($a ** $b);
// EKRAN ÇIKTISI: 81
?>
2.1 Atama Operatörü (=)
Dostlarım mantık üzerine gidelim. Bu operatörün genel amacı bir değeri bir diziye aktarmaya yarar. Örneğin sayı = 3 gibi :). Gelin bir örnekle bunu da inceleyelim
<?php
$c = 10;
$d = $c;
echo $d;
// EKRAN ÇIKTISI: 10
?>
2.2 Topla ve Ata (+=)
Bu işlem aslında bir dertten kurtarıyor dostlarım. += ile toplama işlemi yaparken aynı zamanda belirttiğimiz değişkene de atama işlemini gerçekleştiriyor. Nasıl mı? Hemen inceleyelim
<?php
// += kullanmadan yapsaydık
$a = 12;
$a = $a + 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 14
/*********************************/
// += kullanarak yaparsak
$a = 12;
$a += 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 14
?>
2.3 Çıkar ve Ata (-=)
Dostlarım bu operatör de topla ve ata operatörünün aynısıdır. Tek fark o topluyor bu çıkarıyor :)
<?php
// -= kullanmadan yapsaydık
$a = 7;
$a = $a - 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 5
/*********************************/
// -= kullanarak yaparsak
$a = 7;
$a -= 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 5
?>
2.4 Çarp ve Ata (*=)
Başlıktan anladığınız üzere önce çarpıyor sonra da atama işlemini gerçekleştiriyor :). Basit olduğunun farkına vardığınızı düşünüyorum :)
<?php
// *= kullanmadan yapsaydık
$a = 21;
$a = $a * 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 42
/*********************************/
// += kullanarak yaparsak
$a = 21;
$a *= 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 42
?>
2.5 Böl ve Ata (/=)
Artık leb demeden leblebiyi anladınız :). Bölerken atama işlemini de yapıyor sesleri duyuyorum :)
<?php
// /= kullanmadan yapsaydık
$a = 15;
$a = $a / 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 7.5
/*********************************/
// /= kullanarak yaparsak
$a = 15;
$a /= 2;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 7.5
?>
2.6 Modunu al ve Ata (%=)
İsmini görür görmez anladığınızdan eminim artık dostlarım. Doğru bildiniz modunu alırken atama işlemini de gerçekleştiriyor :)
<?php
// %= kullanmadan yapsaydık
$a = 8;
$a = $a % 5;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 3
/*********************************/
// %= kullanarak yaparsak
$a = 8;
$a %= 5;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI: 3
?>
3.1 1 Arttır (++)
Dostlarım bu method da şu kısımda işimize yarıyor. Biz +1 diye değeri bir arttırmak yerine ++ yazıyoruz ve değer 1 artıyor. Gelin kod üzerinden inceleyelim
<?php
// ++ kullanmasaydık
$a = 8;
$a = $a + 1;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI : 9
/***************************************/
// ++ kullanırsak
$a = 8;
$a++;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI : 9
?>
3.2 1 Azalt (--)
1 Artır işlemi gibi çalışır ama o 1 artırıyorken bu 1 azalltır dostlarım :). Gelin onunla da bir örnek yapalım
<?php
// -- kullanmasaydık
$a = 20;
$a = $a - 1;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI : 19
/***************************************/
// -- kullanırsak
$a = 20;
$a--;
echo $a;
// EKRAN ÇIKTISI : 19
?>
4.1 Eşitlik Operatörü (==)
Evet dostlarım eşitlik opratörü ile karşılaştırma operatörlerine girmiş bulunmaktayız. Kısa bir not geçeyim. Karşılaştırma operatörlerinin bizi en çok karşılayacağı kısım karar yapılarıdır bu aklınızda bulunsun dostlarım :).
Şimdi gelelim eşitlik operatörü nedir ? Dostlarım eşitlik operatörü iki değer birbiri ile aynı mı eşit mi onun kontrolünü yapmamıza yarar. Eğer eşit ise belli işlemi yapmasını isteriz, değilse başka işlemi yapmasını isteriz. Gelin hızlıca örnek üzerinden inceleyelim
<?php
$a = 10;
$b = 100 / $a;
if($a== $b){
echo "Eşit";
}else{
echo "Eşit Değil";
}
// Ekran Çıktısı: Eşit
?>
4.2 Eşit Değil Operatörü (!= veya <>)
Bu operatör de dostlarım adından da anlaşıldığı gibi "Eşit Değil Mi?" diye sorgular. Eşit değilse şunu yapsın eşitse bunu yapsın diye işlemler yazabilirsiniz. Gelin bir örnekle bunu yazalım
<?php
// != ile örnek yapalım
$username = "Kullanıcı";
$password = "Şifre";
if($username!=$password){
echo "Doğru kullanım :) Şifreniz nickinizle aynı olamaz";
}else{
echo "Şifreniz kullanıcı adınızla aynı ise geçmiş olsun :)";
}
// EKRAN ÇIKTISI: Doğru kullanım :) Şifreniz nickinizle aynı olamaz
/****************************************************************************/
// <> ile örnek yapalım
$a = 3;
$b = 7;
if($a <> $b){
echo "a ve b sayıları eşit değildir";
}else{
echo "a ve b sayıları eşittir";
}
// EKRAN ÇIKTISI: a ve b sayıları eşit değildir
?>
4.3 Küçüktür Operatörü (<)
Bu operatörü de görür görmez anlaşıldığını hissettim dostlarım. İki sayı arasındaki küçük veya büyük olma durumunu kontrol ediyoruz :). Gelin ufak bir örnekle inceleyelim bunu da
<?php
$a = 692;
$b = 853;
if($a<$b){
echo "a sayısı b sayısından küçüktür";
}else{
echo "a sayısı b sayısından büyüktür";
}
// EKRAN ÇIKTISI: a sayısı b sayısından küçüktür
?>
4.4 Büyüktür Operatörü (>)
Uzun söze gerek yok dostlarım :) küçüktür operatörünün tam tersi çalışır. Örnek ile pekiştirelim bunu da
<?php
$a = 2;
$b = 94;
if($b>$a){
echo "b sayısı a sayısından büyüktür";
}else{
echo "b sayısı a sayısından küçüktür";
}
// EKRAN ÇIKTISI: b sayısı a sayısından büyüktür
?>
4.5 Küçük Eşittir Operatörü (<=)
Dostlarım bu operatör sakın gözünüzü korkutmasın :). Buradaki mantık tamamen şu. Hani üstte küçüktür operatörünü görmüştük ve sadece bir sayı diğer sayıdan küçük ise belli kısım çalışıyordu ya bu operatörle iki sayı eşit ise de çalışmaya devam edecek :). Gelin hızlıca örneği inceleyelim
<?php
// ÖNCE SAYILARI FARKLI YAZALIM
$a = 8;
$b = 10;
if($a<=$b){
echo "a sayısı b sayısından küçüktür veya eşittir"
}else{
echo "a sayısı b sayısından büyüktür";
}
// EKRAN ÇIKTISI: a sayısı b sayısından küçüktür veya eşittir
/***********************************************************/
// İKİ SAYIYI DA EŞİT YAPALIM
$a = 5;
$b = 5;
if($a<=$b){
echo "a sayısı b sayısından küçüktür veya eşittir";
}else{
echo "a sayısı b sayısından büyüktür";
}
// EKRAN ÇIKTISI: a sayısı b sayısından küçüktür veya eşittir
?>
4.6 Büyük Eşittir Operatörü (>=)
Dostlarım bu başlığı görünce küçük eşittir gibi kullanıldığını ve aynı zamanda iki sayının biri diğerinden büyükse veya ikisi de eşitse çalışacağını aklından geçirdiğinizi biliyorum :). Çok güzel gittiğimize eminim. Bunu da bir örnek üzerinden inceleyelim
<?php
// İKİ SAYI FARKLI OLSUN İLK ÖNCE
$a = 8;
$b = 2;
if($a>=$b){
echo "a sayısı b sayısından büyüktür veya eşittir";
}
else{
echo "a sayısı b sayısından küçüktür";
}
// EKRAN ÇIKTISI: a sayısı b sayısından büyüktür veya eşittir
/************************************************************************/
// İKİ SAYI EŞİT OLSUN
$a = 5;
$b = 5;
if($a>=$b){
echo "a sayısı b sayısından büyüktür veya eşittir";
}
else{
echo "a sayısı b sayısından küçüktür";
}
// EKRAN ÇIKTISI: a sayısı b sayısından büyüktür veya eşittir
?>
5.1 Ve Operatörü (&&)
Dostlarım Ve (&&) Operatörü ile artık mantıksal operatörlere girmiş bulunmaktayız :). Lise son sınıfta ileri düzey matematik dersinde mantık önermelerini işlemişseniz bu konuya aşina olacaksınız :). Olayın mantığı tamamen şudur dostlarım
İf içinde şart yazarken tek bir şart yazmak yerine birden çok şart yazacaksınız diyelim. Örneğin sorgunuz şu olsun
a sayısı b sayısından küçük VE c sayısı b sayısından küçük olsun
işte bu işlemi if içinde bir if daha açıp da yapılabilir ama önceki yazılarımda bahsetmiştim bir programcı asla yolunu uzatmaz :). Ve bağlacını koyar işlemine devam eder. Yalnız önemli bir not var onu da belirteyim
NOT: birden fazla koşulu Ve(&&) bağlacı ile bağlarsanız koşullardan birisi sağlanmazsa diğer koşullar doğru olsa bile o blok içindeki kodlar çalışmayacaktır. Çünkü Ve(&&) bağlacında çalışma şartının kanıtı
1 * 0 = 0 , 1 * 1 = 1 , 0 * 0 = 0
şeklindedir. Yani çarpma işlemi gibi çalışır. İçerisinde bir şartın değeri 0 yani false ise tamamı etkilenir :). Gelin bir örnekle bunu inceleyelim dostlarım
<?php
$a = 12;
$b = 2;
$c = 1;
if($a>$b && $c<$b){
echo "Doğrulama Başarılı";
}else{
echo "Doğrulama Başarısız";
}
// EKRAN ÇIKTISI: Doğrulama Başarılı
?>
5.2 Veya Operatörü (||)
Yine aynı şekilde önermelerden devam edeceğiz dostlarım. Yukarıda hani Ve(&&) bağlacı çarpma işlemi gibi çalışıyordu ve biri hatalı olunca diğerler de etkileniyordu ya Veya bağlacında öyle bir durum söz konusu değil :). Olayda bir şart sağlanmadığı anda sistem diyor tamam kardeşim hiç sorun değil diğer şartlara bakalım diyor :). Olay şöyle çalışıyor dostlarım
1 + 0 = 1 , 1 + 1 = 1 , 0 + 0 = 0
işte tam bu şekilde dostlarım. Gelin bununla da bir örnek yapalım
<?php
$a = 45;
$b = 692;
$c = 689;
if($a>$b || $c<$b){
echo "Doğrulamada biri hatalı olsa bile çalıştı";
}else{
echo "Doğrulamada Hata Var";
}
// EKRAN ÇIKTISI: Doğrulamada biri hatalı olsa bile çalıştı
/*
NOT: Dostlarım gördüğünüz gibi a sayısı b sayısından küçük ama sorguda $a>$b yazdık orası
çalışmadı veya bağlacı o hatayı pas geçti diğer koşula baktı
c sayısı b sayısından küçük olduğu için orası çalıştı :)
İşte veya bağlacını ve bağlacından ayıran en büyük özellik budur :)
*/
?>
5.3 Değil Operatörü (!)
Yine mantık önermelerinden devam edeceğiz dostlarım. Değil (matematik dersinde ' işareti ile gösterilir :) ) ifadesi bizim sorgumuzda bir şeye eşit olmadığında ( != ) veya boş gelmiyorsa ( !empty() ) gibi alanlarda kullanılan ifadedir. Gelin bunu dizi üzerinde örnekle inceleyelim
<?php
$dizi = ["HTML","CSS","JAVASCRIPT","PHP","LARAVEL"]; // DİZİ OLUŞTURALIM
// DİZİ BOŞ DEĞİL Mİ DİYE SORGU YAZDIK
if(!empty($dizi)){
echo "Dizi Boş Değil :)";
}else{
echo "Dizi Boş";
}
// EKRAN ÇIKTISI : Dizi Boş Değil :)
?>
6. Birleştirme Operatörü (.)
Evet dostlarım 6. ve son operatörümüz olan birleştirme operatörümüzü de inceleyip konumuzu bitireceğiz. Öncelikle birleştirme operatörü nedir ondan kısaca bahsedeyim
Dostlarım şöyle düşünelim şimdi veri tabanımızda kullanıcı bilgileri olan bir tablomuz olsun. Kullanıcı bilgileri de
adi
soyadi
yasi
dogum_tarihi
olsun diyelim. Bu bilgileri bizim birleştirip tek bir string içerisinde gösterme durumumuz olabilir. Peki bunu nasıl mı yapcaz ? Gelin hep beraber inceleyelim
<?php
$kullanici = [
"adi"=>"Mehmet",
"soyadi"=>"Sarı",
"yas"=>21,
"dogum_tarihi"=>"06.06.1999"
];
$kullanici_bilgi = "Adınız: ".$kullanici['adi']." Soyadınız: ".$kullanici['soyadi']." Yaşınız: ".$kullanici['yas']." Doğum Tarihiniz: ".$kullanici['dogum_tarihi']."";
echo $kullanici_bilgi;
// EKRAN ÇIKTISI: Adınız: Mehmet Soyadınız: Sarı Yaşınız: 21 Doğum Tarihiniz: 06.06.1999
/*
NOT: "." operatörü ile birleştirme işlemi basit bir şekilde yukarıdaki gibi yapılıyor :) Hiç zor
diye aklınızdan geçirmeyin
*/
?>
Evet dostlarım. Bu yazımızda da PHP dilinde operatörlerin kullanımından bahsettik ve örneklerle pekiştirdik :). Gelişimeniz için yapacağınız 4 şey:
- Azim
- Pratik
- İstikrar
- Sabır
Bu 4 ana unsuru hayat felsefeniz ederseniz başarı kaçınılmazdır :). Hayallerinizi gerçekleştirmeniz ve güzel yerlere gelmeniz dileklerimle... İyi çalışmalar :)
Yazar Hakkında
Kendi Halinde Bir Backend Developer